Kawa jest znana z tego, że poprawia koncentrację, jednak jej działanie nie zawsze jest korzystne dla organizmu. Właściwości kawy ogólnie wskazane w tytule wynikają z zawartości kofeiny, która obecnie jest dodawana do różnych produktów, w tym w szczególności do suplementów diety.

Kofeina jest alkaloidem purynowym znajdującym się nie tylko w ziarnach kawy, ale również w innych surowcach roślinnego pochodzenia. W yerba mate znajduje się mateina, w guaranie – guaranina, zaś w herbacie – teina. Wszystkie te związki można określić mianem kofeiny, jednak w zależności od pochodzenia jej źródło i sposób uwalniania w organizmie będą nieco inne. Kofeina należy do środków psychoaktywnych o działaniu stymulującym. Dlatego kawa jest często stosowana przez osoby pragnące poprawić koncentrację i zniwelować skutki przemęczenia.

Tachyfilaksja kofeiny

Codzienne spożywanie kofeiny powoduje, że organizm stopniowo przyzwyczaja się do jej obecności do tego stopnia, że dla uzyskania efektu pobudzenia konieczne jest spożycie większej ilości kawy niż pierwotnie. Zjawisko tachyfilaksji zachodzi w różnym tempie u każdej osoby, w zależności od tego, jak często i regularnie spożywa kawę. Przerwa w jej spożywaniu może doprowadzić do ponownego wzmocnienia odpowiedzi biologicznej organizmu na dostarczaną mu kofeinę.

Wpływ kofeiny na organizm człowieka

Na wstępie warto uświadomić sobie, że dokładny wpływ kofeiny na organizm człowieka, jeszcze nie został poznany. Filiżanka kawy pobudza ośrodkowy układ nerwowy. Jeżeli kawa jest spożywana w umiarkowanych ilościach, powoduje poprawę nastroju i koncentracji oraz usuwa zmęczenie. Ponadto, kawa zwiększa wydolność fizyczną organizmu i wyostrza uwagę poprawiając funkcje kognitywne.

Kawa a zdrowie - mity i prawda

Dotychczas wykazano również takie korzyści ze spożywania kawy, jak poprawę pamięci krótkotrwałej oraz zdolność do rozwiązywania problemów, podejmowania prawidłowych decyzji. Nawiasem mówiąc, dla osób zdrowych, dorosłych – z wyjątkiem kobiet w ciąży – kofeina przynosi szereg korzyści, w tym w szczególności pozwala na bardziej wydajną i efektywną pracę.

Przedawkowanie kofeiny

Nadmiar kofeiny w diecie przynosi jednak odwrotne skutki, bardzo niekorzystne dla zdrowia. Swoisty dyskomfort jelitowy i żołądkowy oraz bóle głowy mogą pojawić się już po spożyciu dawki kofeiny wyższej niż ta, do której przywykł organizm – na przykład wypicie czterech filiżanek espresso w ciągu ośmiu godzin pracy.

W medycynie przyjmuje się, że stan przedawkowania kofeiny występuje po spożyciu ponad 0,5 g tej substancji. Natomiast dawka śmiertelna wynosi około 10 gramów. Spożycie ponad 0,5 g kofeiny prowadzi do silnego pobudzenia psychoruchowego, przyspieszenia i niemiarowości serca. Pojawiają się także nudności, osłabienie i wymioty.

Kawa przynosi pozytywne efekty jeżeli jest spożywana z umiarem. Warto kontrolować ilość spożywanej kofeiny, aby czerpać z niej jak największe korzyści. Kofeina spożywana w postaci syntetycznej jako składnik suplementów diety i napojów energetycznych także nie jest obojętna dla organizmu. Przy diecie bogatej w tego typu produkty łatwo przekroczyć barierę spożycia kofeiny.

Tekst: Magdalena Lisek lifeandmore.pl

fot. Sebastian Banasiewcz, unsplash